آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و اوکراین هریک به‌نوعی در یک دادوستد استراتژیک میان روسیه و آمریکا درگیر هستند.
این تعامل گاهی به روی کار آمدن الهام علی‌اف در جمهوری آذربایجان و گاهی به برکناری ادوارد شوارد نادزه در گرجستان ختم می‌شود.
با فروپاشی شوروی در اوایل دهه 90 و اعلان رسمی پایان جنگ سرد بسیاری بر آن بودند که فروپاشی نظام شوروی، نقطه پایان بسیاری از سیاست‌ها و رقابت‌های آمریکا با شوروی خواهد بود.
شوروی از میان رفت اما سیاست‌های آمریکا در قالب تلاش برای اضمحلال حوزه نفوذ و حتی تمامیت ارضی روسیه همچنان ادامه یافت.
ادامه رقابت نظامی با روسیه ابتدا با گسترش قلمرو ناتو به شرق خود را نشان داد. اما در نوامبر 2003 در گرجستان، اعتراض به نتایج انتخابات ریاست جمهوری که شوارد نادزه نیز در آن شرکت کرده بود، برگ جدیدی در رقابت آمریکا و روسیه در قفقاز گشود.
ادوارد شواردنادزه وزیر امور خارجه شوروی بود و پس از استقلال گرجستان در مقام ریاست جمهوری این کشور قرار داشت.
به هر حال درپی اعتراض مخالفان در ژانویه 2004 انتخابات دیگری برگزار شد و رسما پرونده سیاسی شوارد نادزه به‌عنوان پرونده سیاسی طرفداران روسیه در تفلیس بسته شد.
نکته مهم آن بود که این روند 11 ماه دیگر در دسامبر 2004 در اوکراین و در مارس 2005 در قرقیزستان تکرار شد.
این حوادث که به انقلاب‌های رنگی شهرت یافت نفوذ به حیاط خلوت استراتژیک روسیه تلقی شد و زنگ خطر را در مسکو به‌صدا درآورد.
گرجستان سرزمینی است با وسعت حدود 69 هزار کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر 5 میلیون نفر. گرجستان محل عبور خط لوله باکو – تفلیس و جیهان است که نفت حوزه دریای خزر از جمهوری آذربایجان را به بندر جیهان در ترکیه منتقل می‌کند.
گرجستان در سال 1991 از شوروی مستقل شد اما اهالی انجازی و اوستیای جنوبی به حاکمیت دولت گرجستان تمکین نمی‌کنند و دولت گرجستان حمایت و تحریک مسکو در این ماجرا را بی‌نقش نمی‌داند.
حدود 3 هزارنفر از نیروهای نظامی روسیه در پایگاهی در خاک گرجستان مستقر هستند و آمریکا و گرجستان برای خروج این نیروها لحظه‌شماری می‌کنند. درخواست‌های مکرر گرجستان برای پیوستن به ناتو نیز مسکو را آزار می‌دهد.
در بیان علت بازداشت نظامیان روس در گرجستان وزیر دفاع گرجستان به نکته جالبی اشاره می‌کند و می‌گوید نظامیان روس فعالیت‌هایی در جهت جلوگیری از ائتلاف نیروهای مسلح گرجی با ناتو انجام داده‌اند.
مقامات روس نیز تحریک کردن روسیه را هدف اصلی بحران اخیر خوانده‌اند و وزیر دفاع روسیه آمریکا را عامل اصلی ماجرا دانسته است.
